ABD'li Yahudi akademisyen ve Holokost uzmanı Deborah Lipstadt Senato Dış İlişkiler Komitesi'nde konuşma yapıyor. Fotoğraf: Reuters/Sipa USA/Rod Lamkey

Bazılarının gözünden kaçmış olsa da, önde gelen medya kuruluşu Arab News geçtiğimiz Pazartesi günü sıra dışı bir ön sayfaya yer verdi.

Birinci sayfadaki ana haberin tepesinde, Suudi Arabistan'ın ABD Büyükelçisi Prenses Reena Bint Bandar Al Saud'un ABD'nin Antisemitizmle Mücadele Özel Temsilcisi Dr. Deborah Lipstadt ile el sıkıştığı bir fotoğraf yer alıyordu. İki kadının birlikte gülümsemesi ve ayakta durması, karşılıklı saygının güçlü bir sembolü ve kadınların küresel diplomaside kaydettiği ilerlemenin bir göstergesidir. Bu, Amerikalılar ve Suudiler, Müslümanlar ve Yahudiler, özellikle de kadınlar tarafından el üstünde tutulması gereken bir andır.



Ne yazık ki aynı gazetede ve aynı ön sayfada çok daha trajik bir başka haber yer aldı. Bu haber, bir kadın cinayetinin faili olduğu iddia edilen ve polisin tutuklama ve kovuşturmasından kaçınmak için kendini vuran bir kişi hakkındaydı. Failin Ürdün'de hemşirelik öğrencisi olan 18 yaşındaki Iman Ersheid'i evlenme teklifini reddettiği için hedef aldığı ve öldürdüğü bildiriliyordu. Bir kadın cinayeti olan bu ölüm, Orta Doğu'da ve dünya genelinde münferit bir olay olmaktan çok uzaktır.

Kadın cinayetleri, failin kurbanı kadın cinsiyet kimliği nedeniyle hedef aldığı cinayetleri ifade eder; kadınlara veya kız çocuklarına yönelik ölümcül şiddet eylemidir, zaman zaman "namus cinayetleri" olarak da anılır, failler kadın akrabalarının algılanan eylemlerini, kararlarını ve davranışlarını onaylamadıkları için canlarını alırlar. StopFemicideIran'ın sadece İran'da takip ettiği bazı örnekler arasında zorla evlendirilmeyi reddeden kız, boşanmak isteyen kadın, "mütevazı" davranmayan kız ya da kadın, yüksek sesle televizyon izleyen çocuk ya da nefesinin koktuğu söylenen yeni gelin yer almaktadır.

Bu tür gerekçeler Batılı gözlemciler için hayal edilemez görünse de, bu tür suçların işlendiği ülkelerin çoğunda failler, kadınları erkek meslektaşlarından daha aşağı gören yasal çifte standartlarla korunmaktadır. Bu yasaların hoşgörülü olması ve caydırıcılıktan yoksun olması soruna katkıda bulunmaktadır. Ancak kadınların güçsüzleştirilmesinde tek suçlu yasalar önündeki eşitsizlik değildir.

Yasalarda belirtilmiş olsun ya da olmasın, erkekler ve kadınlar arasındaki orantısız güç dinamikleri, kadınların özerkliklerini toplumsal kabulle dengelemek zorunda kaldıkları ortamlar yaratmaktadır. Sadece coğrafi olarak Orta Doğu ile sınırlı olmayan bu tür ortamlarda, kadınlar nasıl giyineceklerini (böylece önüne gelenle yatan olarak yargılanmazlar), nasıl konuşacaklarını (böylece çok otoriter görünmezler), nasıl çalışacaklarını (böylece hayatlarını riske atmazlar) ve hatta toplumsal beklentileri karşılayacak evlilik ve üreme tercihlerini nasıl yapacaklarını düşünmek zorundadırlar.

Ataerkil toplumlar uzun zamandır dünyanın dört bir yanındaki kadınları, toplumsal beklentilere karşı kişisel ihtiyaçlarını müzakere etmeye zorlamaktadır. Kadınların pek çok alanda ilerleme kaydettiği doğru olmakla birlikte, tarih bize bu tür kazanımların kırılgan olduğunu göstermiştir. Kadınlar tarafından kaydedilen ilerlemelerin bir oyla tersine çevrilebileceğini defalarca gördük. Yakın zamanda alınan Roe V. Wade kararı böyle bir gerilemedir.

Yine de pek çok kişi büyük resmi görmekte başarısız oluyor. ABD'de üreme haklarının kaybı sadece Amerikalı kadınları etkilemiyor; aynı zamanda dünyanın dört bir yanındaki kadın düşmanı liderleri de cinsiyetçi politikalarını ve davranışlarını meşrulaştırmak için cesaretlendiriyor - ister İran'da zorunlu başörtüsü, ister Yemen veya Irak'ta kadın sünneti, Afganistan'da kadınların alenen taşlanması, Ürdün'de veya dünyanın başka yerlerinde kadın cinayetleri olsun. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın 2017 yılında söylediği gibi, kadın hakları insan haklarıdır ve bu tür yasalar kabul edilemez.

Feminizm, geçtiğimiz altmış yıl boyunca kadınların kamusal yaşamdaki ilerlemelerine büyük ölçüde zemin hazırlamıştır. Cesur kadınlar Büyükelçi Lipstadt ve Prenses Bandar'ın birlikte çalışarak hoşgörü için küresel bir harekete öncülük etmelerinin yolunu açmıştır. Yine de, başta Orta Doğu'daki kadınlar olmak üzere, dünyanın dört bir yanındaki kadınların yaşamlarına ve özgürlüklerine yönelik tehlikeli tehditler, küresel feminist gündemin öncelikleri arasında yer almalıdır. Kadın hakları ve güvenliğinin risk altında olduğu günümüzde, feminist hareket birlik ve küresel dayanışmanın yeni bir sayfasını yazmalı ve vazgeçmemelidir.

Marjan Keypour Greenblatt bir insan hakları aktivisti ve StopFemicideIran.org ve ARAMIran.org'un kurucusudur. Orta Doğu Enstitüsü'nde yerleşik olmayan bir araştırmacı ve ADL'nin Orta Doğu Azınlıkları Görev Gücü üyesidir.