Amerikaans-Joodse academicus en Holocaustdeskundige Deborah Lipstadt spreekt de Senaatscommissie voor Buitenlandse Betrekkingen toe. Foto: Reuters/Sipa USA/Rod Lamkey

Hoewel het sommigen misschien ontgaan is, had de toonaangevende media-outlet Arab News afgelopen maandag een buitengewone voorpagina.

Het hoofdartikel op pagina 1 werd aangevoerd door een foto waarop Prinses Reena Bint Bandar Al Saud, de ambassadeur van Saoedi-Arabië in de VS, handen schudt met Dr. Deborah Lipstadt, de speciale gezant van de VS voor de bestrijding van antisemitisme. De twee vrouwen glimlachten en stonden samen, een krachtig symbool van wederzijds respect en een indicatie van de vooruitgang van vrouwen in de wereldwijde diplomatie. Het is een moment dat gekoesterd moet worden door Amerikanen en Saoediërs, en moslims en joden, vooral vrouwen.



Helaas verscheen in dezelfde krant en op dezelfde voorpagina een ander verhaal, een tragischer verhaal. Het was een verslag over de vermeende dader van een femicide die zichzelf had doodgeschoten om arrestatie en vervolging door de politie te voorkomen. De dader had naar verluidt Iman Ersheid, een 18-jarige studente verpleegkunde in Jordanië, als doelwit gekozen en vermoord, omdat zij zijn huwelijksaanzoek zou hebben geweigerd. Haar dood, een daad van femicide, is verre van een alleenstaand incident in het Midden-Oosten en de rest van de wereld.

Met "femicide" worden moorden bedoeld waarbij de dader het slachtoffer als doelwit kiest op grond van haar vrouwelijke geslachtsidentiteit; het is de dodelijke daad van geweld tegen vrouwen of meisjes, soms aangeduid als "eerwraak", waarbij daders hun vrouwelijke familieleden van het leven beroven omdat zij hun vermeende acties, beslissingen en gedragingen niet goedkeuren. Enkele voorbeelden die StopFemicideIran alleen al in Iran heeft opgespoord, zijn het meisje dat een gedwongen huwelijk weigerde, de vrouw die om echtscheiding vroeg, het meisje of de vrouw die zich niet "bescheiden" gedroeg, het kind dat op hoog volume naar de televisie keek, of de kersverse bruid die te horen kreeg dat ze een slechte adem had.

Dergelijke beweegredenen lijken onvoorstelbaar voor westerse waarnemers, maar in de meeste landen waar dergelijke misdaden worden gepleegd, worden de daders beschermd door wettelijke dubbele normen die vrouwen als inferieur aan hun mannelijke tegenhangers beschouwen. De toegeeflijkheid van deze wetten en het gebrek aan afschrikking dragen bij tot het probleem. Maar ongelijkheid voor de wet is niet de enige boosdoener bij de ontwapening van vrouwen.

De onevenredige machtsdynamiek tussen mannen en vrouwen, al dan niet vastgelegd in de wet, creëert omgevingen waarin vrouwen gedwongen zijn een evenwicht te vinden tussen hun autonomie en sociale aanvaarding. In dergelijke omgevingen, die niet alleen geografisch beperkt zijn tot het Midden-Oosten, moeten vrouwen nadenken over hoe zij zich kleden (zodat zij niet als promiscue worden beschouwd), spreken (zodat zij niet te bazig klinken), werken (zodat zij hun leven niet in gevaar brengen), en zelfs keuzes maken op het gebied van huwelijk en voortplanting die aan de sociale verwachtingen voldoen.

Patriarchale samenlevingen hebben vrouwen over de hele wereld er lang toe gedwongen hun persoonlijke behoeften af te wegen tegen de maatschappelijke verwachtingen. Hoewel het waar is dat vrouwen op veel gebieden vooruitgang hebben geboekt, heeft de geschiedenis ons geleerd dat deze vooruitgang fragiel is. We hebben keer op keer gezien dat de vooruitgang die vrouwen hebben geboekt, met een stemming kan worden teruggedraaid. De recente Roe V. Wade-beslissing is zo'n tegenslag.

En toch zien velen het grotere plaatje niet. Het verlies van reproductieve rechten in de VS heeft niet alleen gevolgen voor Amerikaanse vrouwen; het moedigt ook vrouwenhatende leiders over de hele wereld aan om hun seksistische beleid en gedrag te rechtvaardigen - of het nu gaat om verplichte hijab in Iran, genitale verminking van vrouwen in Jemen of Irak, openbare steniging van vrouwen in Afghanistan, of femicide in Jordanië of elders in de wereld. Zoals minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton in 2017 zei: vrouwenrechten zijn mensenrechten.

Het feminisme heeft een groot deel van de basis gelegd voor de vooruitgang van vrouwen in het openbare leven in de afgelopen zes decennia. Vrouwen met moed hebben de weg vrijgemaakt voor ambassadeur Lipstadt en prinses Bandar om samen te werken en een wereldwijde beweging voor tolerantie te leiden. Toch moeten de verderfelijke bedreigingen tegen het leven en de vrijheid van vrouwen overal ter wereld, met name de vrouwen in het Midden-Oosten, prioriteit krijgen op de mondiale feministische agenda. Nu de rechten en veiligheid van vrouwen in gevaar zijn, moet de feministische beweging een nieuw hoofdstuk schrijven van eenheid en wereldwijde solidariteit, en niet ophouden.

Marjan Keypour Greenblatt is een mensenrechtenactiviste en oprichtster van StopFemicideIran.org en ARAMIran.org. Ze is onderzoeker aan het Midden-Oosten Instituut en lid van de ADL's Task Force for Middle East Minorities.